Mana skiaskopio estas referenca metodo por mezuri objektivan refrakton ; t.e. por eltrovi optikan difekton de okulo. Elektronika ekvivalento de mana skiaskopio (greke skia = ombro) estas la aŭtomata refrak-mezurilo ; ĉi-lasta populariĝis en 1980-aj jaroj, des pli rapide, ke la "mana" tekniko estis taksita kiel malfacila, temporaba kaj malpreciza de plejmulto. Fine ekesto de porteblaj refraktoroj donis finan baton al mana retinoskopio, nun vidita kiel arkaika far de multaj refraktistoj.

Do ni agnosku la avantaĝojn de aŭtomata refraktoro :

- ĝia precizeco, precipe ĉe pseŭdo-kataraktaj pacientoj, kies malantaŭa kapsulo estis malfermita per YAG-lasero : ofta kazo, kie ĝi superas manan skiaskopion
- ĝia rapideco, ĝia ebleco esti farita sen obskuro
- ĝia kapablo "komuniki" kun elektra lensaro kaj konsult-komputilo
- ĝia ebla uzo far nekvalifikita asistanto
- ĝia prezo, nun ĉipa, precipe dank' al abunda brokant-merkato.

Mana skiaskopio tamen :

• restas ne-anstataŭigebla en certaj cirkonstancoj :

- ĉe agititaj pacientoj, kie elektra refrakt-mezurilo kaj lensa regulo efikegas
- kiam vi ne disponas porteblan refraktometron kaj kiam paciento ne povas esti instalita ĉe via tabla refraktometro
- kiam ĉi-lasta paneiĝ is !

• restas elstara inform-fonto

- optika :
   * precizeco de +/- 0,25 D kaj 2° akso de astigmatismo
   * bonega detekto de kaŝita hipermetropo, per neŭtraligo de akomodo pro ĉi +1 lenso de test-lensaro (nebulo tekniko)
- diagnoza :
   * malregulaj astigmatecoj, aparte kaze de malevidentaj keratokonusoj kiuj tiel estos facile eltrovitaj kiel
   * korneaj malklarigôj, kataraktoj, vitreaj anormaloj, eĉ foje retinaj malsanoj

• rapida, kondiĉe ke :

- havi la ĝustajn ilojn
- uzi perfektan teknikon
- praktiki ĝin regule.
Mi kutime diras, ke enigo de skiaskopio-formulo en komputilon prenas al mi tiom da tempo kiel la skiaskopio mem !

Ekzistas pluraj tipoj de mana skiaskopio

Mi ŝuldas al mia majstro profesoro Risse, esti lerninta skiaskopion laŭ jenaj metodoj :
- uzado de elektra skiaskopo
- kun fendo (fokusebla)
- sur pozitiva cilindro (kiu ne estas en la franca tradicio) ; ĉiuj cilindroj sur ĉi tiu paĝo estos pozitivaj : do vi povas forigi viajn negativajn cilindrojn !
Por kombini precizecon kaj rapidecon, mi do faras miajn skiaskopiojn sur lensaro (mekanika) kun pozitivaj cilindroj. Sen aserti, ke mia agmaniero estas la plej bona, mi opinias, ke ĝi estas bona, inda esti klarigita precipe pro tio, ke tiu ĉi instruado eksmodiĝis. Mi esperas, ke ĝi almenaŭ utilos al iu kolego malpli bone ekipita ol mi, laboranta en lando malpli riĉa ol la mia. La baza principo de skiaskopio estas supozita esti akirita.

Teknikaj kondiĉoj

- preskaŭ obskuro
- paciento rigardas rekte antaŭen al malforta lumfonto situanta kiel eble plej malproksime ; Mi uzas la du-kroman teston, kies bildo estas sendita al 6.5 metroj
- la elektra skiaskopo devas esti kun-fenda, ĉiam fiksita al larĝa pozicio (diverĝa fasko) ; tiel kursoro estas en malalta pozicio por Welch-Allyn kaj Heine iloj, en alta pozicio por Tarlé ilo (mi uzas Welch-Allyn, sed mi ankaŭ ŝatas Heine)
- por ne ĝeni cel-rigardon de paciento kun mia kapo, kaj ankaŭ por redukti paralakson, mi faras retinoskopion de dekstra okulo per mia dekstra okulo, kaj reciproke
- lensaro avantaĝe rapide sekvigas lensojn, kaj plie disponigas bazan lenson por retinoskopio notita "R" (la usonanoj diras pli precize "streak-retinoskopio", kiu povas esti tradukita kiel "stria retinoskopio"). Ĉi tiu pozicio R simple konsistas el aldonado de +1 dioptrian lenson al optika formulo por havi la "ombron" je 1 metro ; ĝi ankaŭ avantaĝe kombinas optikan nebulmetodon kaj neŭtraligas akomodadon. Post kiam skiaskopio estas finita, vi devas nur forigi R-pozicion, kaj la paciento troviĝas malantaŭ sia objektiva refrakto. Tio estas pli rapida kaj multe pli simpla ol havi aŭtomatan refraktoron komunikante kun elektra lensaro ! Restas nur pasi al subjektiva refrakto, kun Jackson-cilindro (enmetita en la lensaron) kaj per du-kroma testo.

La celo : la hipermetropa bando

La supereco de la fendo (larĝa) skiaskopo super la punkta skiaskopo estas praktika : en kazo de astigmatismo la pozitiva cilindro vidiĝas (neniu bezono de antaŭa keratometrio, ĉar la tutmonda astigmatismo povas esti la kontraŭo de la kornea astigmatismo). La ekzisto de la cilindro nepre rezultigas "hipermetropan bandon", valora indikilo, kiun oni devas ĉiam zorge monitori : ĝi estas rekta movo de la pupila brilo, sufiĉe tipa, kiu prenas la aspekton de hela bando, sur kiu oni devas tuj vicigi la akson de la fendo de via skiaskopo. Tiu ĉi hipermetropa bando estas des pli evidenta kaj "magneta", ke la valoro de la cilindro estas grava ; ĝi estas diskreta kaj aperas malfrue (proksima al la 1-a amasombro) en la kazo de malforta astigmatismo.

Do ni komencu balai

horizontale, vertikala fendo (ĝi estas malpli laciga por la pojno ol la vertikala svingo !) ; prezentas sin pluraj eblecoj
1) la pupila brilo moviĝas en la sama direkto kiel via bando ("rekta" movado) :
la horizontala meridiano meritas plifortiĝi per pozitiva lenso ; ni do intermetas sferon de kreskanta potenco
a - se ne estas astigmatismo, oni alvenas al la masombro senprobleme, kaj per hipotezo, la vertikala skanado (horizontala fendo) alvenas al la sama fenomeno
b - se estas cilindro kun kvazaŭ-horizontala akso, oni alvenas al la 1-a masombro sen pli da malfacilaĵo, sed la vertikala dimetro-skanado indikas la rektan dimetron a skanado a bandon cilindro ; necesas tiam enkonduki la cilindrojn "akso sur strio" ĝis akiri la 2-an ombron en maso
c - se estas cilindro kun kvazaŭ-vertikala akso, vi alvenos sen malfacileco al la 1-a ombro en maso, sed tiam kiam vi regos la potencon de la vertikala meridiano (per skanado vertikale, horizontala fendo), vi ricevos inversan brilon ; estas tiam necese daŭrigi balai en la vertikala direkto dum malpliigo de la sfero (pozitiva) ĝis la masombro ; tiam vi vertikaligas la fendon de la skiaskopo kaj skanas en la horizontala direkto, malkovrante vertikalan hipermetropan bendon kiu indikas la akson de la cilindro ; tiam necesas enkonduki la cilindrojn "akso sur bando" ĝis akiri la 2-an ombron en maso
d - se estas oblikva cilindro, la hipermetropa bando aperas frue, kio indikas la akson. Vi devas balai ĝin (kun via fendeto perpendikulara al ĝi), ĝis vi akiras la 1-an masombron modulante la valoron de la sfero ; tiam turnu vian fendon 90° (sekvante la akson de la cilindro), kaj balau perpendikulare al la akso de la cilindro, iom post iom pliigante la valoron de ĉi-lasta ĝis akiri la 2-an amasombron.
2) la pupila brilo moviĝas en la kontraŭa direkto de via bando (inversa movo) :
la horizontala meridiano estas tro potenca, kiu devas esti reduktita per ĉiam pli forta negativa sfero, ĝis akiri la masombron.
a - se oni ricevas "miopan bandon", t.e. movo de la pupila brilo en inversa kaj oblikva direkto, tio perfidas astigmatismon. Vi devas tiam daŭrigi iom post iom plialtigi la valoron de la negativa sfero, ĝis vi malkovros, turnante vian fendon, hipermetropan bandon; do, vi scias kion fari, ĉar vi trovas vin en situacio 1) d - : post kiam la akso de la cilindro precize troviĝas kun la fendo de via skiaskopo, vi turnas ĝin je 90° kaj vi skanas la akson de la cilindro alĝustigante la sferon ĝis la 1-a ombro en maso. Tiam vi re-rotacias vian fendon metante ĝin sur la akson de la cilindro, kaj neŭtraligas la potencon de la perpendikulara meridiano iom post iom pliigante la valoron de la cilindro
b - en foresto de miopa bando, vi pliigas la valoron de la negativa sfero ĝis la masa ombro ; tiam vi turnas vian fendon je 90° kaj skanas vertikale :
• se la brilo alprenas inversan delokiĝon, tiam vi havas astigmatismon konforman al vertikala cilindro : vi devas neŭtraligi tiun ĉi vertikalan meridiano per pliamplekso de via negativa sfero, ĝis la 1-a ombro en maso ; tiam oni revertikaligas vian fendon kaj skanas horizontale : oni trovas la hipermetropan bendon do la precizan akson de la cilindro, kies potencon oni pliigas ĝis la 2-a ombro en maso
• se la brilo alprenas rektan movon, tiam oni havas nekonforman astigmatismon kun horizontala cilindro : oni trovas la hipermetropan bandon, kiu do la ekzakta potenco vi plialtigas en la maso2-supren.

"ĝuste per forĝado oni fariĝas forĝisto" !

Ĉiuj ĉi tiuj scenaroj povas ŝajni kompleksaj, sed fakte, tia tekniko estas akirita multe pli rapide kun elektra fendo skiascopilo en via mano! se vi devas aĉeti ĝin (vi trovos brokanta je ĉipo), mi rekomendas dratan elektroprovizon prefere ol baterio (kiu devas esti ŝanĝita ĉiujn 3 jarojn aŭ pli). La pozitiva cilindro-lensaro estas nekontestebla pluso, kiu permesas iri ... tre rapide ; sed mi dubas, ke vi povas facile trovi ilin brokataj, krom eble en Kanado kaj Usono ? verŝajne ne en Francio ĉiukaze, kie preskaŭ ĉiuj lensaroj havas negativajn cilindrojn.